Overig

Uitspraak onafhankelijke klachtencommissie Wvggz Gelderland Midden en Zuid

Aanwezig bij de hoorzitting op 3 november 2021

[verweerster] (verweerster)

[voorzitter] (voorzitter klachtencommissie)

[lid 1] (psychiater)  `

[lid 2] (lid)

[ambtelijk secretaris] (ambtelijk secretaris Wvggz klachtencommissie)

Aanwezig bij de hoorzitting op 4 november 2021

[klaagster] (klaagster)

[PVP] (PVP)

[voorzitter] (voorzitter klachtencommissie)

[lid 1] (psychiater)  `

[lid 2] (lid)

[ambtelijk secretaris] (ambtelijk secretaris Wvggz klachtencommissie)

Juridische status

Zorgmachtiging

Klacht

1. Depotmedicatie
2. Opnemen in accommodatie voor toediening medicatie
3. Insluiting

Procesverloop

De klachtencommissie heeft op 22 oktober 2021 een klacht in behandeling genomen inzake depotmedicatie, opname in een accommodatie en insluiting als onderdeel van de verplichte zorg. Dezelfde dag is verweerster geïnformeerd over deze klachten. Op 25 oktober zijn partijen uitgenodigd voor een hoorzitting. Op 25 oktober is op verzoek van verweerster een nieuwe datum voor de hoorzitting bepaald en zijn partijen hierover in kennis gesteld. Het verweer is op 25 oktober per mail naar betrokkenen gezonden.     

De hoorzitting heeft plaatsgevonden op 3 en 4 november 2021 middels videoconferentie. Bij die gelegenheid heeft verweerster haar standpunt kunnen toelichten. Door logistieke problemen konden klaagster en haar PVP niet deelnemen aan die zitting. Zij zijn op 4 november 2021 alsnog gehoord tijdens een digitale zitting met de commissieleden. De toelichting van verweerster is met toestemming opgenomen en per mail op 3 november jl. verzonden aan de PVP van klaagster.

De voorzitter heeft bij beide hoorzittingen medegedeeld dat uiterlijk op 5 november 2021 een schriftelijke uitspraak zal volgen.      

De klachtencommissie heeft inzage gehad in de volgende stukken:

-           Ingediende klacht en toelichting door PVP;

-           Verweerschrift;

-           Plan van aanpak d.d. 20-4-2021;

-           Zorgkaart d.d. 28-4-2021;

-           Brief ontslag kliniek d.d. 31-5-2021;

-           Behandelplan d.d. 21-5-2021;

-           Zorgplan d.d. 28-4-2021;

-           Beschikking rechtbank d.d. 6-5-2021;

-           Product 22 Beslissing VZ d.d. 28-5-2021, 30-7-2021, 1-9-2021, 18-10-2021;

-           Medische verklaring d.d. 28-4-2021;

-           Bevindingen GD d.d. 28-4-2021;

-           Rapportage VPK d.d. 14-5-2021;

-           Decursus periode 14-5-2021 t/m 25-10-2021;

-           Aanvraag voorbereiding ZM d.d. 2-4-2021;

-           Verzoek bewindvoering d.d. 21-5-2021.

Termijn

Het klaagschrift bevat klachten als omschreven in artikel 10:3 Wvggz. Deze klachten hebben betrekking op een beslissing waarvan het gevolg actueel is. Om die reden ziet de klachtencommissie zich gehouden binnen twee weken na ontvangst van het klachtenformulier een schriftelijke en gemotiveerde beslissing te nemen. Deze termijn loopt af op 5 november 2021.

Feiten

Klaagster is een [leeftijd] vrouw met een lange geschiedenis in de GGZ. Klaagster is bekend met psychoses. Er is herhaaldelijk sprake van medicatieontrouw. Op 23 december 2020 is klaagster opgenomen op een gesloten afdeling van Pro Persona. Op 14 mei 2021 is klaagster met proefverlof naar huis gegaan.

Op 6 mei 2021 is een zorgmachtiging afgegeven voor de duur van een jaar waarbij medicatie, beperking vrijheden en opname in een kliniek onderdeel uitmaken van de verplichte zorg die ingezet mag worden.

Standpunten van partijen ter zitting

Toelichting van verweerster hoorzitting d.d. 3 november 2021:

Klaagster is het niet eens met de diagnose en de zorgmachtiging. Verweerster probeert alles in te zetten om te voorkomen dat klaagster gedwongen opgenomen moet worden. Zij reikt bij ieder geweigerd depot een nieuwe aanzeggingsbrief uit aan klaagster om te benadrukken dat de inname van medicatie echt noodzakelijk is. Klaagster heeft haar twee keer in het gezicht gespuugd tijdens een huisbezoek voor de medicatie. Daarom gaan er nu beveiligers mee op huisbezoek aldus verweerster. Klaagster is erg eenzaam. Bij het laatste huisbezoek gaf ze aan wel opgenomen te willen worden. Klaagster had haar tas al ingepakt. Ze wilde onder de mensen zijn. De woningcorporatie stuurt kopieën van brieven met dreigende huisuitzetting naar Pro Persona. Zij vragen Pro Persona om klaagster te ondersteunen en behandelen om uitzetting te voorkomen.

Verweerster weet niet hoe ze klaagster anders kan behandelen dan met een zorgmachtiging. De zorgmachtiging is aangevraagd vanwege het psychotische toestandsbeeld met daaruit voortvloeiende problemen in de buurt. Ook tegen verweerster heeft klaagster op straat staan schreeuwen en wilde antidepressiva. Het was moeilijk voor verweerster om haar te kalmeren en duidelijk te maken dat dit voor haar privacy niet goed was. Antidepressiva is eerder aangeboden aan klaagster maar heeft ze geweigerd. Verweerster heeft er geen vertrouwen in dat klaagster orale medicatie zal innemen. Op verzoek van klaagster is het depot tijdelijk van 1 x per 2 weken naar 1 x per 3 weken maar al snel was een grote gedragsverandering zichtbaar waardoor het depot weer ingesteld is op de eerdere frequentie.

Verweerster vraagt zich af of alleen medicatie voldoende zal zijn om klaagster stabiel te houden in de thuissituatie. Haar ouders zijn in korte tijd overleden en er is sprake van veel life events. Haar steunsysteem is om diverse redenen de laatste jaren weggevallen.

Klaagster is een vrouw die veel behoefte heeft aan autonomie, onafhankelijkheid. In kliniek verdroeg ze ook geen bemoeienis en is ze om die reden eerder met ontslag laten gaan. Het gedrag van klaagster kan heel grillig zijn. Ze wil graag (vrijwilligers)werk. Daarvoor wordt klaagster vanuit Fact begeleid. Soms wil ze dat opeens ook weer niet. De advocaat van klaagster, die haar al erg lang kent, benoemde laatst dat klaagster hem de ene keer wegjaagt met een bezem en hem een volgende keer om de nek vliegt, aldus verweerster.

Op vragen van de commissie antwoordt verweerster dat klager voor de aanvraag van de zorgmachtiging veel alcohol gebruikte en daarmee overlast veroorzaakte door bijvoorbeeld flessen op straat kapot te gooien. Ook tijdens de verlaging van het depot was er een toename van alcoholgebruik merkbaar aldus verweerster. Het alcoholgebruik lijkt gekoppeld aan het toestandsbeeld van klaagster maar omdat het niet mogelijk is om een gesprek hierover te voeren met klaagster is dit niet zeker.

De commissie vraagt of andere medicatie, zoals Semap, overwogen is. Verweerster geeft aan dat dit wel overwogen is maar niet schriftelijk vastgelegd. Het is een klassieke antipsychotica en zou een alternatief kunnen zijn aldus verweerster.  

De voorzitter constateert dat er in de aangeleverde stukken bij het verweer geen evaluatie van de verplichte zorg is terug te vinden. Verweerster beaamt dit. Dat gesprek met de GD zou vanmiddag geweest zijn maar is door omstandigheden komen te vervallen zo meldt verweerster. Volgens verweerster moet verplichte zorg twee keer per jaar geëvalueerd worden. Verweerster vult aan dat er nog geen evaluaties met andere zorgverleners van klaagster hebben plaatsgevonden.

Toelichting klaagster op de klacht, hoorzitting d.d. 4 november 2021:

De voorzitter leidt de hoorzitting in met een korte samenvatting van de toelichting van verweerster tijdens de hoorzitting op 3 november jl..

Klaagster legt uit dat ze zich onder druk gezet voelt. Ze wordt heel druk en gespannen van de gedwongen medicatie en kan niet normaal functioneren. Ik probeer vrijwilligerswerk te gaan doen maar moet wachten op verklaring omtrent gedrag. ‘Als dat niet ok is dan kan ik niet eens vrijwilligerswerk doen, zit ik de hele dag thuis. Daar word ik wanhopig van’ aldus klaagster.

PVP vult aan dat het probleem begint met onenigheid over de diagnose. Ze herkent zich niet in de stukken die meegezonden zijn. Klaagster heeft het gevoel dat de oplossing altijd in medicijnen wordt gezocht en dat ze verder niets kan verwachten van het FACT. Daarom was de teleurstelling ook des te groter gisteren toen bleek dat men zich niet aan de afspraak had gehouden en het gebouw gesloten was. Klaagster voelt zich dan een nummer en niet gehoord. Verder wordt klaagster zo duf van de medicatie dat ze nergens toe komt. Vroeger heeft ze in de zorg gewerkt aldus PVP en klaagster wil nog steeds graag mensen helpen. Klaagster heeft de verhuisdozen nog onuitgepakt in haar woning staan omdat ze graag wil verhuizen. Klaagster geeft aan vooral behoefte te hebben aan praktische hulp zoals de woning tijdelijk op orde krijgen. PVP vraagt aandacht voor het invullen van de zorgkaart van klaagster. Dat is niet goed ingevuld op dit moment. Ook constateert de PVP dat in de zorgmachtiging is aangegeven dat klaagster bezoek moet toestaan thuis maar in de verschillende aanzeggingen wordt dat niet vermeld. Wat is daarvan de reden? Komen de zorgverleners niet meer thuis? Huisbezoeken zijn juist van belang om te controleren hoe het gaat en opname te voorkomen.

Op vragen van de commissie antwoordt klaagster dat ze vaak naar het Fact belt maar niemand te spreken krijgt of niet teruggebeld wordt. Ze heeft behoefte aan praktische ondersteuning zoals thuisraken in de digitale wereld. De aanwezige medewerker van Fact beaamt dat dit zeker mogelijk is maar dat de spanning bij klaagster vaak andere hulp in de weg zit. De emotie bij klaagster neemt toe gedurende de zitting. Ze geeft aan behoefte te hebben aan een schouderklop en gewone aandacht. 

De commissie vraagt aan klaagster wat haar eigen analyse is van de situatie. Klaagster antwoordt dat ze last heeft van eenzaamheid. Die eenzaamheid verklaart haar gedrag en problemen die ontstaan. ‘Niemand zegt hallo in de buurt, niemand heeft aandacht voor elkaar’ aldus klaagster. Ze vertelt dat ze heel ongelukkig is met de huidige woning, zowel met de binnen- als buitenruimte. Ze ervaart geen privacy. Klaagster beaamt uitgevallen te zijn naar schoolkinderen maar ontkent dat ze de kinderen met een bezem achterna is gegaan. Waar komen die verhalen vandaan? Waarom stond er opeens politie aan de deur? ‘Ik heb alleen een keer de muziek te hard gezet’ aldus klaagster. Bovendien zijn de klachten december 2020 dus al lang geleden.

De stress en emotie lopen verder op bij klaagster en de zitting wordt 5 minuten geschorst om te kalmeren.

Na hervatting vraagt de commissie of klaagster een idee heeft hoe ze met haar stress kan omgaan. Klaagster kan stress verminderen door mediteren en muziek luisteren geeft zij aan. De verplichte medicatie maakt dat ze haar leven niet meer zelf onder controle heeft. Daar kan ze niet tegen. Dat maakt haar woedend. De psychiater van de commissie benoemt Semap als een mogelijk alternatief voor het huidige depot. Semap kan 1 a 2 keer per week oraal ingenomen worden. Tijdens de zitting lijkt klaagster positief te reageren op deze optie. ‘Doe dat dan maar’, geeft zij aan.  

BEVINDINGEN VAN DE COMMISSIE

Ontvankelijkheid klacht en bevoegdheid commissie

Op grond van artikel 10.3 van de Wvggz kan een klacht worden ingediend bij de klachtencommissie over de nakoming van een verplichting of een beslissing op grond van de in dat artikel opgenomen bepalingen. De klachten zien op de uitvoering van de verplichte zorg en zijn gericht tegen de verplichte medicatie, beperking van de bewegingsvrijheid en opname in de accommodatie zoals bedoeld in artikel 8:9 Wvggz en zijn ontvankelijk.

Gronden en overwegingen

Gelet op de inhoud van de aangeleverde stukken en het verhandelde ter beide zittingen komt de klachtcommissie tot de volgende overwegingen.

Artikel 8:9 Wvggz bepaalt dat de zorgverantwoordelijke ter uitvoering van de (voortgezette) crisismaatregel en ter uitvoering van de zorgmachtiging een beslissing tot het verlenen van verplichte zorg niet neemt, dan nadat hij:

1. zich op de hoogte heeft gesteld van de actuele gezondheidstoestand van betrokkene,
2. met betrokkene over de voorgenomen beslissing overleg heeft gevoerd, en
3. voor zover hij geen psychiater is, hierover overeenstemming heeft bereikt met de geneesheer-directeur.

Allereerst en meer in het algemeen overweegt de commissie dat verplichte zorg bij psychiatrische patiënten een ernstige inbreuk is op hun persoonlijke levenssfeer en/of lichamelijke integriteit. Deze inbreuk dient dan ook met de nodige waarborgen omkleed te zijn. Daarom worden er zowel op juridisch als op medisch gebied eisen gesteld aan het mogen toepassen van verplichte zorg. Op juridisch gebied moet verplichte zorg voldoen aan de gronden van de Wvggz en aan vormvoorschriften als vastlegging van het zorgplan en het uitreiken van een voldoende gemotiveerde schriftelijke kennisgeving van de verplichte zorg.

Klaagster is een [leeftijd] jarige vrouw, bekend met een schizoaffectieve stoornis van het bipolaire type.

Klaagster is lang bekend bij GGZ en wordt momenteel ambulant behandeld door het Fact team.

Klaagster klaagt over de verplichte toediening van depotmedicatie, iedere 14 dagen 150 mg Flupentixol. Verder klaagt klaagster over het overbrengen naar de accommodatie om de injectie te ontvangen en de (dreiging) om opgenomen te worden in de accommodatie. Klaagster geeft aan last te hebben van bijwerkingen van de medicatie. Verder is klaagster, uit privacyoverwegingen, niet bereid om verweerster toe te laten tot haar woning. 

Verweerster geeft aan dat het ernstig nadeel van klaagster weggenomen kan worden door de verplichte medicatie. Het ernstig nadeel bestaat uit overlastklachten uit de buurt van klaagster, schreeuwen, agressie, boosheid, het niet kunnen omgaan met financiën (bewindvoerder is aangesteld) het niet toelaten van bemoeizorg of Fact team. Bij recente toediening van de depotmedicatie heeft klaagster verweerster 2 maal in het gezicht gespuwd.

Op 18 oktober 2021 is verplichte zorg aangezegd via de brievenbus van klaagster. Klaagster weigerde verweerster toe te laten in haar huis. Op 22 oktober 2021 heeft verweerster, onder begeleiding van beveiliging en met vervoer naar de kliniek indien nodig, het depot kunnen zetten bij klaagster.

Verweerster heeft alle moeite gedaan om met klaagster in contact te blijven. Door verweerster is gepoogd om een lagere dosering toe te dienen, namelijk driewekelijks 150 mg. Dit had niet het gewenste effect; juist in die laatste week werd klaagster ontremd en angstig. Klaagster weigert orale medicatie. Klaagster heeft van de woningbouw een negatieve huurbrief ontvangen wegens de overlast die ze veroorzaakt in de buurt.

De commissie constateert dat de evaluaties van de verplichte zorg ontbreken in de aangeleverde documentatie. Naar het oordeel van de commissie zijn aan klaagster meerdere alternatieven aangeboden zoals de frequentieverlaging van de medicatie, alternatieve medicatie en gesprekken.

Gezien het gedrag van klaagster en het risico op ernstig nadeel is de verplichte zorg gegeven door verweerster een passende behandeling om het ernstig nadeel te voorkomen. Getoetst zijn de proportionaliteit, subsidiariteit, veiligheid en doelmatigheid van de verplichte zorg.

De commissie ziet de medische noodzaak van de verplichte medicatie, de opname om het depot toe te kunnen dienen en opname in de accommodatie om de ernstige nadelen voor klaagster te beperken. Dit maakt dat de klachten ongegrond zijn.

Uitspraak


De klachtencommissie verklaart de klachten gericht tegen de verplichte medicatie, beperking van de bewegingsvrijheid (overbrengen naar de accommodatie) en opname in de accommodatie ongegrond.

Aanbeveling: Verweerster en klaagster hebben elkaar niet gesproken tijdens de (gescheiden) hoorzitting. Tijdens de hoorzitting met verweerster geeft zij aan dat Semap een mogelijk alternatief zou kunnen zijn voor de depotmedicatie. In de hoorzitting met klaagster geeft klaagster aan dat ze wel open staat voor Semap inname omdat dit oraal kan en slechts enkele keren per week.

Beroep

Klager, vertegenwoordiger of de zorgaanbieder kan door middel van een schriftelijk en gemotiveerd verzoekschrift bij de Rechtbank Gelderland beroep instellen tegen onderhavige uitspraak van de klachtencommissie. De termijn voor het indienen van een verzoekschrift bedraagt zes weken na de dag waarop de beslissing van de klachtencommissie aan de betrokkene is meegedeeld.

Aldus besloten te Wolfheze, 5 november  2021

namens de Wvggz klachtencommissie,

i/o

[voorzitter]

Voorzitter Wvggz Klachtencommissie

Aantal bladzijden: 6